Κατεβάστε το pdf
Το κείμενο έχει βασιστεί στα κεφάλαια “The Symbolic Female Figure” και “Les Pétroleuses”1 του βιβλίου Unruly Women of Paris. Images of the Commune. Σε αυτό κάνουμε μια απόπειρα να προσεγγίσουμε τη γυναικεία φιγούρα μέσα από τον υλικό και τον συμβολικό ρόλο της σε μια επαναστατική συγκυρία. Προσπαθούμε να εξετάσουμε τους τρόπους με τους οποίους μεταβάλλεται η θέση και η δράση της γυναίκας στη δημόσια σφαίρα της πόλης όταν η συμβατική καθημερινότητα αποκτά αγωνιστικό χαρακτήρα. Επιλέγουμε το παράδειγμα της παρισινής κομμούνας όχι λόγω της ιστορικής του μοναδικότητας ή πρωτοπορίας, αλλά επειδή θεωρούμε πως ενσαρκώνει παραστατικά τις αντιλήψεις για τη γυναίκα ως δρών πολιτικό και αγωνιστικό υποκείμενο, την γυναικεία αναπαράσταση ως σύμβολο της Επανάστασης και ως εργαλείο καταστολής της.
Πολλές και διάφορες, σύνθετες ή στερεοτυπικές, γυναικείες φιγούρες μπορούν να βρεθούν διασκορπισμένες στις εφημερίδες, στις ιστοριογραφίες και στα απομνημονεύματα για την Παρισινή Κομμούνα. Κάθε φιγούρα αντανακλά αντιλήψεις της εποχής σχετικά με την πρέπουσα και την απρεπή, τη φυσική και την αφύσικη, την αποδεκτή και την απαράδεκτη γυναικεία συμπεριφορά, και καθεμιά μας φανερώνει τις αντιλήψεις του δημιουργού της για τις διαφορές μεταξύ γυναικών και ανδρών. Ωστόσο, αυτές οι φιγούρες δεν αντανακλούν μόνο πολιτισμικές συμβάσεις για τη γυναικεία φύση και πρέπουσα συμπεριφορά, αλλά νοηματοδοτούν τις πράξεις των γυναικών και ενσαρκώνουν κρίσεις για αυτές και για την Κομμούνα.
Η σημασία αυτών των αναπαραστάσεων των Κομμουνάρων (ο όρος αποτελεί από μόνος του μια αναπαράσταση, μια και ταυτίζει τις γυναίκες με τις πολιτικές τους δράσεις και πεποιθήσεις) δεν ήταν σταθερή ούτε και το 1871. Κάθε φιγούρα είχε πάνω από μία ταυτότητα και, καθώς άλλαζαν οι προσωπικότητες, άλλαζαν και οι κρίσεις που συνόδευαν την παρουσίασή της. Ανάμεσα στις πιο δεσπόζουσες είναι οι χήρες και οι μητέρες που πενθούσαν τους νεκρούς στρατιώτες, οι οποίες παρουσιάζονται συνήθως ως αθώα θύματα, αλλά ενίοτε μεταμορφώνονται σε ύπουλες φιγούρες. Οι μαγείρισσες και οι νοσοκόμες (cantinières και ambulancières) που προσέφεραν φαγητό, ποτό και ιατρική βοήθεια στην εθνοφρουρά, οι οποίες παρουσιάζονται τη μια ως ανόητες, την άλλη ως αγίες, και την τρίτη ως πανούργες. Οι «αμαζόνες» που προσφερόταν να πολεμήσουν ενάντια στις Βερσαλλίες, και οι γυναίκες ρήτορες (επίσης αμαζόνες) που εμφανίζονται τις νύχτες στις πολιτικές λέσχες, οι οποίες ήταν ηρωικές, επικίνδυνες, χαζές και παράλογες, ανάλογα με τις πολιτικές θέσεις του εμπνευστή τους. Τέλος, κατά την τελευταία εβδομάδα του αγώνα, οι πετρολέζες που κατηγορήθηκαν ότι έβαλαν τις φωτιές που έκαψαν το Παρίσι, οι οποίες ήταν συχνότερα σατανικές παρά καλές, αλλά ακόμα και οι δικές τους απεικονίσεις κυμαίνονταν από το σαγηνευτικό στο αποκρουστικό και από το θύμα στον θύτη.
Εδώ εξετάζονται τόσο οι γυναίκες θύματα όσο και οι γυναίκες θύτες που αναδύθηκαν πριν την εισβολή των Βερσαλλιών στο Παρίσι αργά τον Μάη, και οι ιδεολογικοί ρόλοι που έπαιξαν στα κείμενα για την Κομμούνα.